HOOFDSTUK 19 - TOUWENBAAN

1. Inleiding

De idee van een touwenbaan is oorspronkelijk afkomstig uit Achnacarry, het Schotse trainingskamp voor de commandotroepen in WOII.

Na WOII werd de "touwenbaan" in Nederland dan ook geïntroduceerd door de Nederlandse commando's, die voor het merendeel als instructeur verbonden waren aan de "Stormschool Bloemendaal".

Al snel verrees rond en over de vijvers op de terreinen van Huize "Wildhoef", het domicilie van de Stormschool, een echte touwenbaan met een "dodenrit" over water vanuit een hoge boom.

Bij de oprichting van het Korps Commandotroepen in 1950 ging ook deze touwenbaan naar Roosendaal. Naar een ontwerp van de toenmalige sergeanten NAGEL en SNOEK, werd de touwenbaan toen opnieuw opgezet - met een opklimmen in moeilijkheidsgraad - vanuit, langs en over een hoge rij populieren, die toen de kazerneweg, voorlangs de munitiebunker van Kortendijk tot Voorstraat, omzoomden.

Duizenden commando's van weleer hebben deze "oude" touwenbaan dan ook genomen. Na verloop van jaren begonnen echter gevaarlijke situaties te ontstaan, toen de machtige populieren behept bleken te zijn met een iepziekte en van lieverlee het tijdelijke met het eeuwige gingen verwisselen.

Een oorspronkelijk plan uit de jaren 1955/1956 voor de bouw van een "touwenbaan op palen" werd toen snel goedgekeurd en nog in 1957 werden de eerste palen hiertoe gezet. In 1958 verrees dan de complete "touwenbaan op palen", zoals deze tot op de dag van vandaag wordt gekend.

2. Doel van de touwenbaan

De touwenbaan heeft wis en waarachtig de nodige militaire aspecten. Het doel van een touwenbaan is dan ook om militairen aan te leren om zich middels gespannen touwen over hindernissen te verplaatsen. Dit zullen veelal waterhindernissen zijn zoals rivieren, kanalen, beken etc. In deze geeft het gebruik van touwen een vooral snelle en droge verplaatsing. Er zijn ook mogelijkheden voor o.a. het oversteken/overbruggen van ravijnen etc.

Bij het oefengebied "touwenbaan" is echter ook weer een van de belangrijkste doelen: Het aankweken van een grotere persoonlijke fysieke vaardigheid (fysieke conditie en uithoudingsvermogen) en het verhogen van de motorische vaardigheden.

Daarnaast is er ook weer het beroep op het overwinnen van angstgevoelens: een stukje durf: doorzettingsvermogen: zelfvertrouwen: moreel etc.

3. Indeling touwenbanen

Het oefengebied touwenbaan bestaat uit verschillende onderdelen, te weten:

a. De touwinstructiebaan

Deze bestaat uit een aantal horizontale en verticale touwen en is gesitueerd ter hoogte van hindernis 6 (Slingertouw) van hindernisbaan Hollandia.

b. De touwenbaan

Deze is gesitueerd langs de afrastering Kortendijkzijde en bestaat in feite uit twee delen.

(1) Het eerste (lage) deel t/m de slinger in het verticale net (oefenobject 7).

(2) Het tweede (hoge) deel t/m de dubbele catcrawl (oefenobject 11).

c. De commandotouwenbaan (oftewel de "hoge" touwenbaan)

Deze is gesitueerd "tegenover" de "lage" touwenbaan langs het voetbalveld.

4. Algemene veiligheidsmaatregelen

Bij gebruik van de touwenbaan dienen een aantal veiligheidsmaatregelen in acht te worden genomen.

a. Controle voor aanvang van elke les of de touwen goed gespannen zijn. Voorts regelmatige controle op deugdelijkheid van de touwen en de bevestiging aan de palen. Daarnaast controle van de palen zelf op verrotting etc.

b. Controle bij het optreden van vorst of de touwen zijn bevroren.

c. Controle op gladheid bij optreden van nachtvorst, sneeuw en ijzel, van evenwichtsbalk, vlonders, toespringtouwtje en horizontale ladder.

d. Het dragen van ringen, herkenningsplaatjes, halskettingen, oorknoppen en oorhangers is verboden.

e. In voorkomend geval is het dragen van een haarnetje verplicht.

5. Technieken bij het nemen van de touwenbanen

De commandotouwenbaan wordt in dit punt buiten beschouwing gelaten.

a. De touwinstructiebaan

(1) Aanleren van de okselmethode

Een oksel wordt op het touw geplaatst, en met één hand pakt men het touw vast terwijl het tegenovergestelde been op het touw geplaatst wordt (knieholte). Nu moet men de andere hand daar tussen op het touw plaatsen en uitduwen, waarbij gelijktijdig het op het touw liggende been uitgestrekt wordt en het lichaam op het touw komt te liggen. Het lichaam moet dan lang gemaakt worden. Het andere been blijft ontspannen naar beneden hangen. De wreef van het op het touw liggende been bevindt zich op het touw, en de knie wijst naar beneden.

Doe alles in fasen, en probeer niet alles tegelijkertijd te doen.

(2) Balanceren

De voeten worden recht naar voren geplaatst. Het lichaam blijft rechtop, maar bij balansverstoring moet het lichaamszwaartepunt naar het steunpunt/steunvlak worden gebracht. Dit gebeurt als men door de knieën zakt.

Snelheid is evenwicht.

(3) Enkelvoudige catcrawl

Men moet de wreef steeds zo hoog mogelijk optrekken en dan weer uitduwen, waarbij gelijktijdig de handen verplaatst worden. Het slingerbeen blijft ontspannen naar beneden. Voortbewegen geschiedt vanuit de benen, niet met de armen optrekken.

De handen zijn in ondergreep.

b. De touwenbaan

(1) Op het touw komen d.m.v. de okselmethode

Voortbewegen d.m.v. de enkelvoudige catcrawl.

(2) Dubbele loopbrug

Men pakt de beide begeleidingsdraden vast en brengt het lichaamsgewicht naar voren. De hakken worden tegen de kabel geplaatst en men schuift de handen en voeten voort. Het lichaam wordt zijdelings verplaatst.

Tijdens het verplaatsen worden de punten van de schoenen naar beneden gedrukt.

Het gezicht is naar het voetbalveld gekeerd.

Men mag niet overstappen.

(3) Dubbele catcrawl

Handen worden op de touwen geplaatst. Nu plaatst men de benen op het touw, zodanig dat het touw over het scheenbeen loopt van binnenkant knie naar buitenkant voet (in kniezit op het touw).

De knieën steken naar buiten, de voeten naar binnen.

De benen worden beurtelings verschoven.

(4) Evenwichtsbalk

Voeten recht vooruit plaatsen, de armen ontspannen naast het lichaam houden. Men moet voor zich uit kijken en het lichaam rechtop houden. Bij balansverstoring wordt het zwaartepunt van het lichaam omlaag gebracht, doordat men door de knieën zakt.

(5) Toespringtouwtje

Men gaat zo ver mogelijk op het platform staan en springt recht vooruit (handen op borsthoogte). De armen zijn gebogen en de heup wordt naar voren bewogen. Men moet flink afzetten en het touw in de vlucht mee nemen. Dan strekt men een arm om de balk aan de overzijde vast te pakken. De armen mag men pas op het laatste moment laten zakken.

Het touw wordt steeds stil gehangen.

(6) Enkele loopbrug

De handpalmen worden tegen de begeleidingsdraad geplaatst, de benen en armen gestrekt en de hakken geplaatst. Het lichaamsgewicht wordt naar voren gebracht en zo schuift men voort.

(7) Slingeren naar het net

Men gaat zo ver mogelijk op het platform staan, trekt het touw strak en pakt het op borsthoogte vast (fixeren). Nu springt men achteruit omhoog (aanvangssnelheid), en houdt tijdens het slingeren de armen gebogen. Één arm steekt men door het net en blijft in de oksel hangen. Daarna kunnen de benen pas geplaatst worden. Het klimmen in het net gebeurt met drie steunpunten, en heeft links of rechts in het net plaats.

De armen moeten tijdens het slingeren gebogen zijn om de pendelbeweging te vergroten.

(8) Horizontale ladder

Kruipen over de ladder m.b.v. drie steunpunten.

(9) Enkele catcrawl

(10) Dubbele loopbrug

(11) Dubbele catcrawl

OPMERKING

Op het lage deel van de touwenbaan mogen zich maximaal drie man per touw bevinden (1 t/m 7).

Op het hoge deel van de touwenbaan mogen zich maximaal twee man per touw bevinden (8 t/m 11).

6. Samenvatting

Bij het oefengebied touwenbaan liggen de accenten naast het fysieke en motorische "kunnen", ook weer duidelijk op de affectieve doelen. In tegenstelling tot andere fysiek/mentaal vormende trainingsaspecten, waarbij mede gewerkt wordt in teamverband, is het hier meer de man "zelf" die centraal staat. Het zijn blijken van persoonlijke vaardigheid, inzet en doorzettingsvermogen.

Overzicht oefeningen touwenbaan:

1. Op het touw komen d.m.v. de okselmethode
2. Dubbele loopbrug
3. Dubbele catcrawl
4. Evenwichtsbalk
5. Toespringtouwtje
6. Enkele loopbrug
7. Slingeren naar het net
8. Horizontale ladder
9. Enkele catcrawl
10. Dubbele loopbrug
11. Dubbele catcrawl

HOOFDSTUK 22 - SNELMARS

1. Inleiding

Tijdens de Transvaalse- of Boerenoorlog (Zuid-Afrika 1899-1902) verbaasde het Britse Expeditieleger zich keer op keer over de razendsnelle verplaatsingen van Bantoe-krijgers, die in vrij korte tijd relatief grote afstanden TE VOET wisten te overbruggen.

Het meest indrukwekkende was echter, dat deze natuurkinderen bij deze verplaatsingen, vaak grote voorraden meesleepten en verhoudingsgewijze FIT het doel bereikten.

Deze bijzondere verplaatsingsmethode van de Bantoe's werd door het Engelse leger overgenomen en in het begin van deze eeuw - weliswaar aangepast en "gemilitariseerd"- in het Engelse leger geïntroduceerd als: "speed-march".

Vanwege hun specialistische opdrachten en het fysiek/mentaal vormende trainingsaspect, waren het vooral de UK Commandotroepen die in WOII dit opleidingsfacet hoog in hun vaandel schreven.

Na WOII werd de "speed-march" a.h.w. geïnternationaliseerd en maakte alras furore als vast programma-onderdeel van de commando-opleidingen "all over the world".

Bij het KCT stond deze vorm van verplaatsen oorspronkelijk bekend als: "speed-mars". In een latere fase werd deze aanduiding vervangen door de Nederlandse vertaling: "sprintmars". Deze vertaling leidde echter tot mogelijke begripsverwarringen, zodat bij dit soort verplaatsingen werd gekozen voor de definitieve benaming: "snelmars".

2. Doel van de snelmars

Rubricerende uit het bovenstaande kan het doel van de snelmars worden samengevat in:

Een verplaatsing te voet, waarbij door een eenheid in korte tijd een relatief grote afstand wordt afgelegd.

Hierbij dient de eenheid aan het einde van de verplaatsing fysiek nog volledig inzetbaar te zijn en in staat tot het uitvoeren van welke gevechtshandeling dan ook.

Daarnaast is het fysiek/mentaal vormende trainingsaspect van de snelmars met het beroep op het "kunnen" en "zijn" van de man en zijn eenheid, een belangrijk nevendoel bij dit soort van verplaatsingen. Dit alles eist een goede fysieke conditie, een grote dosis doorzettingsvermogen, teamgeest en kameraadschap.

3. Uitvoeren van de snelmars

a. Informatie algemeen

(1) De snelmars is duidelijk een militaire verplaatsing te voet en geen atletisch gebeuren, veldloop, prestatieloop of iets dergelijks.

(2) Elk competitieverband is in deze dan ook uitgesloten, zo niet verboden.

(3) Het grote doel bij een snelmars IS en BLIJFT het "en bloc" vertrekken en "en bloc" aankomen en daarna nog fysiek in staat zijn tot welke actie dan ook!

b. Snelheid en manier van verplaatsen

(1) Een belangrijk gegeven bij deze verplaatsing is het tempo waarin gelopen dient te worden en de manier waarop deze verplaatsing dient te geschieden.

(2) Dit is bij het KCT expliciet voorgeschreven en elke commandant c.q. instructeur is hieraan ZONDER MEER gebonden.

(3) De snelheid van deze verplaatsing is voor de oefening Pantserstorm gesteld op 1 km in 7 min.

(4) De manier van verplaatsen is hierbij uitdrukkelijk bepaald:

• 1 min gewone pas: dit met een marstempo van max 6 km/u.
• 1½ min looppas: de looppas heeft echter een meer "ingehouden" karakter en is pertinent geen "gymnastische" loop.

c. Instructie-aanwijzingen voor het lopen van een snelmars

(1) De commandant (instructeur) van de eenheid geeft voor aanvang van de snelmars de volgende informatie aan de troepen:

• Het doel van de snelmars.
• De afstand.
• De tijd waarin deze afstand afgelegd moet worden.

(2) T.a.v. de formatie en de verplaatsing geeft de commandant (instructeur) de onderstaande aanwijzingen:

• Verplaatsen "en bloc" (in principe met vieren).
• Opgesloten blijven en geen "gaten" laten vallen.
• Bij het looppassen voeten laag bij de grond houden en zoveel mogelijk in cadans verplaatsen en deze cadans aanhouden.
• Lopers die het contact met de eenheid verliezen dienen dit tijdens de "gewone pas" weer te herstellen.
• Bij de gewone pas ademhaling weer reguleren.
• Niet drinken tijdens de snelmars.
• Geen gebrul of geschreeuw uit de troepen tijdens de verplaatsing.
• Alleen commandant (instructeur) geeft aanwijzingen, stimuleert, activeert en geeft commando's.
• Kader "achteraan" in de eenheid.
• Zware wapens en slechte lopers vóór in de eenheid.
• Tijdens het lopen regelmatig zware wapens wisselen/overnemen.
• Groepscommandanten controleren vanuit de achterste gelederen hun groepen o.a. op wisselen van wapens.

(3) T.a.v. start van de snelmars dient de commandant (instructeur) in de gewone pas met het commando: "Voorwaarts-mars" aan te vangen.

d. Instructie-aanwijzingen tijdens het lopen van een snelmars

Tijdens het lopen van de snelmars houdt de commandant (instructeur) de volgende instructies aan:

• De commandant (instructeur) houdt zich exact aan de verplaatsingstijden (gewone pas/looppas) middels een horloge.
• De commandant (instructeur) geeft de wisseling van de pas aan met de commando's: "gewone pas" c.q. "looppas".
• De commandant (instructeur) begeeft zich tijdens de "gewone pas" regelmatig naar achteren en controleert, stimuleert, activeert en enthousiasmeert zijn eenheid.
• De commandant (instructeur) kijkt in bochten van wegen (waar mogelijk) regelmatig om. Dit om de verplaatsing van zijn eenheid "en bloc" te kunnen overzien en aanwijzingen te kunnen geven.
• De commandant (instructeur) dient de verplaatsingstijd zodanig te regelen, dat de laatste honderden meters van de snelmars (tot aan het eindpunt) altijd in de looppas worden afgelegd.

e. Instructie-aanwijzingen nà het lopen van de snelmars

• De commandant (instructeur) geeft mondeling aan de troepen te kennen, dat het eindpunt van de snelmars is gepasseerd.
• De commandant (instructeur) laat echter de formatie behouden en gaat over op een marstempo van 3 à 4 km/u en legt met de eenheid als zodanig nog een afstand van ± 500 m af.
• Dit is het zgn. "uitlopen". Een pertinente veiligheidsbepaling om de troepen de ademhaling weer te laten reguleren. De commandant (instructeur) benut het "uitlopen" tevens om nog tijdens dit lopen, waar nodig, de troepen te laten hergroeperen. Voorts dient "al lopende" tenue en uitrusting in orde te worden gebracht.
• De commandant (instructeur) zal er stringent op toezien dat er ook tijdens dit uitlopen niet gedronken wordt.
• De commandant (instructeur) KAN, wanneer een eenheid reeds tenminste 2 snelmarsen heeft gelopen, opdracht geven tot het uitvoeren van een onmiddellijke gevechtsactie. Deze gevechtshandeling mag echter alleen bestaan uit b.v. een rondombeveilig, kruispuntbeveiliging, rondombeveilig met graven van een liesleuf etc.
• De commandant (instructeur) zal, indien er sprake is van een dergelijke actie, de eenheid voor aanvang van de snelmars hiervan in kennis stellen middels een opdracht, teneinde deze actie veilig te stellen.

OEFENINGEN UIT DE GEVECHTOPLEIDING ENKELE MAN ALS "DEKKEN", TIJGERSLUIPGANG, ROBBENGANG ETC. EN OEFENINGEN DIE KUNNEN WORDEN AANGEMERKT ALS "TERREINWERK" ZIJN HIER NIET TOEGESTAAN.

• De commandant (instructeur) ziet bij deze oefeningen toe op een snel en goed georganiseerd handelen van de eenheid met bijzondere aandacht voor een goede keuze van opstellingen met vrije hantering wapen en plaats opstelling mitrailleurs.
• De commandant (instructeur) zal, wanneer de opdracht is gecompleteerd en gecontroleerd of juiste uitvoering is geschied, de uitvoering van de snelmars en de actie in het kort evalueren (ook ingeval van een snelmars zonder een actie, houdt de commandant (instructeur) een korte evaluatie).
• De commandant (instructeur) zal eerst dan de eenheid laten inrukken of ter plaatse laten rusten en drinken. T.a.v. het drinken zal de commandant (instructeur) benadrukken, dat een zeer geringe hoeveelheid water of alleen mondspoelen -zeer zeker bij extreem hoge temperatuur- uit gezondheidsoverwegingen het meest aan te bevelen is.

4. De veiligheidsbepalingen m.b.t. snelmars

a. Informatie algemeen

(1) Bij de fysieke inspanning, die bij een snelmars geleverd moet worden is het gevaar van warmtestuwing door een relatieve vochtigheidsgraad en temperatuur niet ondenkbeeldig. Daarnaast moet ook het zgn. "hyperventileren" bij een snelmars niet geheel uitgesloten worden geacht.

(2) Voor het begrip "Warmtestuwing in relatie met vochtigheidsgraad en temperatuur" en het begrip "Hyperventilatie" wordt verwezen naar hoofdstuk 16 van deze handleiding, waarin deze begrippen uitgebreid behandeld en verklaard worden en waarbij tevens wordt aangegeven hoe te handelen bij het optreden van deze verschijnselen.

b. Verbodsbepalingen

Wanneer hoge temperaturen samengaan met een hoge vochtigheidsgraad van de lucht, dient de mogelijkheid tot warmtestuwing te worden voorkomen.

• tijdens lichamelijke inspanningen regelmatig pauzeren.
• draag geen te nauwsluitende kleding en/of uitrusting.
• draag tijdens lichamelijke inspanning geen koudewerende kleding.

Wanneer de navolgende temperaturen en vochtigheidsgraden gemeten worden, mogen geen snelmarsen gelopen worden:

Bij temperaturen van 20°C en hoger wordt door zorg van sectie OZ en beheerder v/d Meerkamp de vochtigheidsgraadmeter buiten opgehangen respectievelijk links van de hoofdingang van de sectie OZ en rechts van de ingang van nissenhut 1 in het v.d. Meerkamp.

Indien de relatie vochtigheidsgraad/temperatuur van dien aard is dat geen snelmars mag worden gelopen, moet het tempo van veldloop, marsen e.d. aan deze omstandigheden worden aangepast.

c. Gebodsbepalingen

Voorts is bepaald dat bij alle te lopen snelmarsen een arts of gewondenverzorger met ziekenauto de snelmars op enige afstand volgt.

d. Instructie-aanwijzingen t.a.v. deze veiligheidsbepalingen t.b.v. commandant (instructeur)

Alvorens een snelmars aan te vangen, dient elke commandant (instructeur) de onderstaande maatregelen te nemen:

(1) Commandant (instructeur) stelt zich op de hoogte van de temperatuur en vochtigheidsgraad. Meters hiertoe hangen in het v/d Meerkamp en bij de afdeling Opleidingszaken in de kazerne.

(2) Commandant (instructeur) overtuigt zich of er een arts c.q. gewondenverzorger met ziekenauto aanwezig is en geeft dit personeel zonodig instructies v.w.b. de route.

N.B. De ziekenauto mag nooit of te nimmer over een fietspad etc. rijden.

(3) Commandant (instructeur) wijst de troepen op te nauwsluitende of knellende kleding en uitrusting.

(4) Commandant (instructeur) dient in het bezit te zijn van een plastic zakje (zie hoofdstuk 16) en op de hoogte te zijn van de maatregelen van eerste hulp (zie wederom hoofdstuk 16) om in noodgevallen de arts of gewondenverzorger te kunnen assisteren.

5. Samenvatting

Het is het doel van deze informatie en instructies "en detail" over het fenomeen van de snelmars om de uniformiteit in uitvoering verder te bevorderen en een optimale veiligheid te garanderen bij dit belangrijk fysiek/mentaal vormend trainingsaspect.

HOOFDSTUK 21

HINDERNISBAAN "ARNHEM"

1. Inleiding

Allereerst dient te worden gesteld, dat de naamgeving van de zgn. tactische hindernisbaan "ARNHEM" een duidelijk historisch karakter draagt. In WOII zijn nl. NL commando's (N° 2 Dutch Troop) ingezet bij verschillende grote gevechtsacties.

Zo nam op 17 sep 44 N° 2 Dutch Troop deel aan de operatie "Market Garden", de luchtlandingen bij Eindhoven, Nijmegen en Arnhem. Wie kent in deze niet de film "Een brug te ver", die het bloedige strijdtoneel laat zien van de gevechten in en rond de stad Arnhem?

Het zijn de daden van de NL commando's van het "eerste uur", die hebben zorggedragen voor de naamgeving van deze baan, opdat voor vele generaties hun bijdrage aan de bevrijding van Nederland in onze herinnering zal blijven voortleven.

2. Hindernisbaan Arnhem

Het tactisch nemen van de Hindernisbaan Arnhem is tijdens de oefening Pantserstorm gespreid over een 3-tal lesuren. Deze spreiding heeft tot doel om voor de gemiddelde pantserfanteriegroep een optimale opbouw in het technisch en tactisch "juist" nemen van de baan te realiseren.

Hierbij wordt een beroep gedaan op elke man in de groep v.w.b. zijn persoonlijke fysieke conditie, initiatief, inzicht, "zicht" op het terrein, voorstellingsvermogen en vooral discipline!

Het juist nemen van deze baan eist vaardigheid in het hanteren van het wapen in het terrein, uitbuiten van de mogelijkheden die het terrein biedt, aanpassen aan het terrein, inzicht in gevechtsomstandigheden en het correct opvolgen en uitvoeren van bevelen. Een goede leiding van de groepscommandant is voor de uitvoering van doorslaggevend belang.

Daarnaast wordt er een beroep gedaan op de gehele groep v.w.b. de onderlinge samenwerking (teamwork) en kameraadschap (teamgeest). Het nemen van de Hindernisbaan Arnhem is een middel tot het doel: Het goed functioneren van een groep op het gevechtsveld!

De lessen Hindernisbaan Arnhem zijn opgebouwd uit verschillende fasen:

a. Fase 1 - Kennismaking met de baan en het technisch juist nemen van de hindernissen (schools/instructief).

b. Fase 2 - Groepsgewijs technisch juist nemen van de gehele baan op tijd, zonder uitrusting en met wapen (in 8 min), o.l.v. groepscommandant.

c. Fase 3 - Groepsgewijs (schools/instructief) tactisch nemen van de gehele baan met wapen en uitrusting 1e lijns, zonder vuurvoorstellingsmiddelen.

d. Fase 4 - Groepsgewijs technisch juist nemen van de gehele baan op tijd, met wapen en uitrusting 1e lijns (in 8 min), o.l.v. groepscommandant.

e. Fase 5 - Groepsgewijs tactisch nemen van de gehele baan met wapen en uitrusting 1e lijns, met vuurvoorstellingsmiddelen.

3. Veiligheidsmaatregelen

Zie hoofdstuk 20 punt 3.

4. Fasen

a. Fase 1

Doel: Kennismaken met de baan en het technisch juist nemen van de hindernissen (schools/instructief).

Tenue: Gevechtstenue zonder uitrusting met wapen.

(1) Wenken voor de instructeur

Een instructeur LO/S demonstreert bij elke hindernis de juiste wijze van handelen en geeft tekst en uitleg en zorgt voor een zodanige opstelling van de eenheid, dat een ieder de demonstratie kan zien en de uitleg kan horen. Onmiddellijk na deze demonstratie de leerlingen tot actie over laten gaan.

(2) De hindernissen

(a) De zandheuvel

Het aanlopen en afspringen gebeurt met het wapen in de draaghouding. Landen op de "bal" van de voet en door de knieën veren op het moment van neerkomen, waarbij het wapen naar voren wordt geduwd door de armen horizontaal te strekken.

N.B. Aanlopen en afspringen is een doorgaande beweging. Nooit de schok van het neerkomen opvangen met de kolf van het wapen.

Lm MAG wordt aangegeven aan MAG-helper die voor de MAG-schutter is afgesprongen.

(b) De kruipgang

Er dient te worden gekropen op de binnenkant van de ellebogen en knieën, waarbij het wapen met de onderarm tegen de borst wordt gedrukt, zodanig dat het trekkermechanisme vrij blijft van het zand.

N.B. MAG-schutter en -helper vervoeren samen de MAG.

(c) De toespringschutting

Wapen aan de schouder en oplopen tot aan de schutting via de oploopplanken. Bij de sprong naar de schutting "hoog opspringen" en "gedekt" (plat) over de schutting gaan. Ná het nemen van de schutting, wapen in de draaghouding en aflopen via de afloopplanken met het gezicht in de looprichting, waarbij men steun dient te zoeken met de hakken van de schoenen tegen de randen van de balken. Afspringen conform de zandheuvel, zie punt (2)(a).

N.B. Na het "hoog opspringen" dient men een been, aan die zijde waar het wapen niet hangt op de schutting te leggen.

MAG wordt over de schutting aangegeven aan de MAG-helper.

(d) De evenwichtsbalken

Opstappen met het wapen in de draaghouding en in één doorgaande beweging de 3 evenwichtsbalken nemen. Afspringen conform de zandheuvel, zie punt (2)(a).

N.B. Tijdens het lopen voeten recht vooruit plaatsen en naar het einde van de balken kijken.

Het op- en afstappen gebeurt in een loopbeweging. Verliest men het evenwicht dan dient zijwaarts afgesprongen te worden.

(e) De stenen trap met verticale palen

Wapen aan de schouder en oplopen via de stenen trapjes. Beide handen op de bovenkant van de paal plaatsen, vervolgens een been (links/rechts) met de bovenkant van de schoen tegen de paal plaatsen, met de knie naar buiten. Het andere been buitenom om de paal klemmen en hierna hand over hand naar beneden zakken.

N.B. Niet langs de paal glijden, maar met de handen "verpakken" i.v.m. splinters.

MAG wordt aangegeven aan de MAG-helper.

(f) De kruipsleuf (het riool)

Wapen in één hand nemen en vrijhouden van de betonwand. Op de knieën door het riool verplaatsen, steunend met de vrije hand tegen de zijwand.

N.B. I.v.m. de mogelijke aanwezigheid van glas op de bodem van het riool, is het aan te bevelen om in een diepe hurkzit te verplaatsen.

MAG-schutter en helper vervoeren samen de MAG.

(g) Het slingertouw

Deze hindernis wordt niet individueel genomen. De eerste man gaat zijdelings met gebogen been tegen de schutting staan, hij slaat een arm zodanig om de paal, dat hij met deze arm tevens zijn gezicht beschermt. Met de andere hand wordt het kruis en persoonlijk wapen beschermd. De tweede man gebruikt het bovenbeen en schouderblad van de eerste man als opstap naar de horizontale balk.

N.B. Geen steun zoeken in de nek van de eerste man, maar tussen de schouders.

Vervolgens gaat de derde man op dezelfde manier als de tweede man naar boven. Wanneer deze twee op de horizontale balk zijn, stappen zij naar links c.q. rechts om ruimte te creëren, draaien zich enigszins om en pakken de eerste man bij de polsen (pols om pols), die zich daartoe inmiddels met het gezicht naar de schutting heeft opgesteld. De eerste man wordt omhoog getrokken en klimt vervolgens op de hindernis. De rest van de groep gaat op dezelfde manier naar boven als de eerste man.

Bovenop de hindernis aangekomen blijft men laag en neemt plaats op de rand van de schutting, tegenover een van de drie slingertouwen. Het wapen is hierbij aan de schouder, met de loop omhoog (met de kolf over de rand van de schutting). Het slingertouw wordt aangegooid en het moet worden opgevangen tussen de benen. De voeten op de knoop plaatsen (tussen de voetholten), de knieën tegen elkaar drukken en het touw op borsthoogte vastpakken. Vervolgens vanuit de zittende houding vertrekken, waarbij tegelijkertijd de handen, met het touw, naar de borst worden gebracht. De benen mogen tijdens het slingeren niet worden gestrekt. Bij de landing op het platform: afspringen in de voorwaartse beweging met de voeten dwars in de richels om terugglijden te voorkomen. Het touw vast blijven houden en terugslingeren naar de volgende man op de schutting. Controleren of het touw gevangen wordt.

Nu verder doorlopen en bij het afspringpunt afspringen met het wapen in de draaghouding conform de zandheuvel, zie punt (2)(a).

N.B. Bij afspringen wordt MAG weer aangegeven.

(h) De prikkeldraadversperring

Men gaat op de zijkant van het lichaam liggen, waarbij de rug naar de grond wijst en men naar de prikkeldraden kijkt. Het wapen ligt op het opgetrokken been dat op de grond rust en wordt met de vrije hand vastgehouden. Men beweegt zich voort op elleboog en hakken.

N.B. Naar de draden blijven kijken om te zien wat er mogelijk "hangt", bijv. booby-traps of andere valstrikken zoals blikjes etc.

(i) De plankenschutting met touw

Het wapen aan de schouder, het touw vastpakken en "omhoog" lopen met gebogen armen en knieën. De voeten worden geplaatst in de richels tussen de planken (3 planken tussenruimte), zodanig dat de druk naar opzij gelegd wordt. De voeten verplaatsen/verzetten/verschuiven en steeds met de gehele voetzool contact maken met de zijkant van de plank.

Boven aangekomen, de rand van de schutting vastpakken en jezelf over het dode punt heen trekken. Afdalen van deze hindernis m.b.v. het touw, door de handen te "verpakken" tot zithouding en de voeten te verplaatsen via de verticale balk. Niet afspringen!

N.B. Indien een leerling niet op eigen kracht, ondanks het toepassen van de juiste techniek, aan de bovenbalk komt, dan bestaat de mogelijkheid om deze leerling -die op dat moment "laag" hangt- van onderaf omhoog te drukken. Dit gaat als volgt:

De volgende leerling pakt het touw vast en klimt omhoog tot onder de leerling die "languit" hangt. Hij brengt zijn voeten onder de voeten van de hangende man en gaat op de planken zitten. Nu drukt hij de hangende man omhoog door zijn lichaam te strekken dat zo lang mogelijk wordt gemaakt.

MAG wordt zowel bij het opklimmen als afdalen aangegeven.

(j) De kruipgang

Conform punt (2)(b).

Na het nemen van de kruipgang verplaatst men zich in de looppas, via het "afbreekpad", naar de afhangplaats.

b. Fase 2

Doel: Groepsgewijs technisch juist nemen van de gehele baan op tijd (in 8 min), o.l.v. groepscommandant.

Tenue: Gevechtstenue, zonder uitrusting en met wapen.

(1) Wenken voor de instructeur

Vóór het nemen van de baan wijst de instructeur de groep op de onderstaande punten:

(a) Bij het nemen van de baan, denken aan de combinatie techniek en snelheid.

(b) De groepscommandant geeft leiding aan het gebeuren: stimuleert, activeert en enthousiasmeert.

(c) De plaats van de groepscommandant is daar waar hij de groep het beste kan overzien.

(d) Tussen de hindernissen looppassen met het wapen in de draaghouding.

(e) Affectieve leerdoelen: kameraadschap, teamgeest en doorzettingsvermogen.

(f) Tijdens het nemen van de baan geeft de instructeur aanwijzingen m.b.t. de plaatsen waar men als groep elkaar behoort te helpen. De instructeur dient er echter voor te waken, dat hij zelf niet domineert of dirigeert. Het is de groepscommandant die leiding geeft aan zijn groep.

De tijd stopt na de laatste hindernis. Na de laatste hindernis verplaatst men zich in de looppas, via het "afbreekpad" naar de afhangplaats.

c. Fase 3

Doel: Groepsgewijs (schools/instructief) tactisch nemen van de gehele baan, zonder vuurvoorstellingsmiddelen.

Tenue: Gevechtstenue 1e lijns met wapen.

(1) Wenken voor de instructeur

(a) De instructeur geeft uitleg aan het gehele peloton over het groepsgewijs, tactisch nemen van de gehele baan.

(b) De instructeur zal hierbij niet alleen de taken en handelingen van de groepscommandant uiteenzetten, maar ook die van de plaatsvervangend groepscommandant, de ploegen en de individuele man in de groep.

(c) De instructeur vertelt dat het tactisch nemen van de baan onder meer impliceert dat de groep de baan met vuur en beweging in de voorwaartse verplaatsing moet nemen en dat de groep hiertoe wordt opgesplitst in 2 ploegen waarvan 1 ploeg o.l.v. de groepscommandant staat en 1 ploeg o.l.v. de plaatsvervangend groepscommandant.

(d) De instructeur verklaart het begrip "kloksgewijs in dekking gaan" na het nemen van een hindernis c.q. blok hindernissen, zodat bij de samenstelling van de ploegen niet alleen de groepscommandant, plaatsvervangend groepscommandant, maar ook de man in de groep begrijpt waar zijn plaats moet zijn.

(e) De instructeur legt de nadruk op de navolgende punten:

D.K.W.V.V.

• Dekken en omrollen in de buurt van de opstelling.
• Kruipen naar de opstelling (juiste kant van de boom).
• Waarnemen.
• Vaststellen vuurpunt.
• Vuren.

Overige punten:

• Niet voor elkaars wapen langs lopen.
• Kiezen en verbeteren van vuur-opstellingen.
• Juiste schiethoudingen (aangepast aan het terrein).

(f) De instructeur wijst tenslotte op de aanwezigheid van trotylputten. De afstand tot deze putten dient, ook bij het dekken, minimaal 5 m te bedragen.

(2) Uitvoering

Situatie 1: Beginsituatie

a. De groep verplaatst zich en komt onder vuur van de vijand.

b. De groepscommandant onderkent de vijand en laat zijn groep een vuurpositie innemen.

c. De groepscommandant geeft opdracht aan de gehele groep vuur te openen in de sector 11-1.

Situatie 2: Vuur en beweging van de groep

a. 1e sprong

Groepscommandant geeft aan zijn ploeg de bevelen:

• "Stop vuren" (zijn ploeg stopt vuren).
• "Gereed maken voor de sprong" (zijn ploeg zet wapens op safe en kruipt weg van de vuuropselling).
• "Sprong" (zijn ploeg verlaat opstelling, neemt de zandheuvel en betrekt nieuwe opstelling).

Wanneer 3 man (2/3 van de ploeg) gericht vuur uit kunnen brengen, roept hij naar de plaatsvervangend groepscommandant: "Vuur overgenomen".

Plaatsvervangend groepscommandant geeft opdracht aan zijn man op de linker flank naar buiten te beveiligen wanneer de laatste man van de 1e ploeg weg gaat.

Op aanwijzing van de groepscommandant "vuur overgenomen", handelt de plaatsvervangend groepscommandant conform de groepscommandant, zie punt a.

b. 2e sprong Handelen conform de 1e sprong.

c. 3e sprong Handelen conform de 1e sprong.

d. 4e sprong Handelen conform de 1e sprong.

e. 5e sprong Handelen conform de 1e sprong.

f. 6e sprong Handelen conform de 1e sprong.

Situatie 3: Eindsituatie

Laatste fase van de aanval. De gehele groep in vuurpositie.

Groepscommandant geeft bevel: "12 uur, 100 meter, vijandelijke infanteriegroep, voorwaarts, heupvuur".

Aan de voet van het talud gaat de groep in dekking en neemt een vuurpositie in. Daarna volgt de consolidatie.

d. Fase 4

Doel: Groepsgewijs technisch juist nemen van de gehele baan op tijd (in 8 min), o.l.v. groepscommandant.

Tenue: Gevechtstenue 1e lijns, met wapen.

(1) Wenken voor de instructeur

(a) Hierbij zijn dezelfde punten van toepassing als bij fase 2, met dien verstande dat speciaal gelet moet worden op de steunverlening binnen de groep. Dit i.v.m. de uitrusting 1e lijns die mogelijk problemen kan geven bij het nemen van de hindernissen.

(b) De tijd stopt nadat de laatste man van de groep uit de kruipgang komt.

(c) Na de laatste hindernis verplaatst men zich in de looppas, via het "afbreekpad" naar de afhangplaats.

(2) De hindernissen

(a) De zandheuvel

Conform fase 1.

Men mag niet afspringen met de lm MAG, deze dient doorgegeven te worden. Dit ter voorkoming van blessures.

(b) De kruipgang

Conform fase 1.

(c) De toespringschutting

Conform fase 1.

Boven aangekomen wordt de lm MAG over de schutting aangegeven. De MAG-helper die reeds over de schutting is, neemt de lm MAG over en neemt deze vervolgens mee naar beneden, via de afloopplanken. De lm MAG wordt hier weer doorgegeven aan iemand die reeds is afgesprongen.

(d) De evenwichtsbalken

Conform fase 1.

Vóór het afspringen van de laatste balk wordt de lm MAG doorgegeven aan iemand die reeds is afgesprongen.

(e) De stenen trap met verticale palen

Conform fase 1.

Bovenaan de muur gekomen laat men de lm MAG zakken zodat een ander hem kan aanpakken.

(f) De kruipsleuf (het riool)

Conform fase 1.

De lm MAG mag niet door het riool gesleept worden maar dient samen met de MAG-helper vervoerd te worden.

(g) Het slingertouw

Conform fase 1.

De lm MAG wordt doorgegeven naar boven. Bovenop de hindernis wordt de lm MAG weer aan het lichaam gehangen zodanig dat hij naast het lichaam komt te hangen. Na het slingeren dient de man met de lm MAG opgevangen te worden. Voor het afspringen van deze hindernis wordt de lm MAG doorgegeven aan de MAG-helper die reeds is afgesprongen.

(h) De prikkeldraadversperring

Conform fase 1 en fase 2: de kruipgang.

(i) De plankenschutting met touw

Conform fase 1.

(j) De kruipgang

Conform fase 1 en fase 2: de kruipgang.

e. Fase 5

Doel: Groepsgewijs tactisch nemen van de gehele baan, met vuurvoorstellingsmiddelen.

Tenue: Gevechtstenue 1e lijns met wapen.

N.B. Het dragen van oordoppen c.q. soundbarriers is verplicht. De instructeur dient hier nauwgezet controle op uit te oefenen.

Uitvoering: Conform fase 3, doch met vuurvoorstellingsmiddelen.

5. Samenvatting

Het tactisch nemen van de Hindernisbaan Arnhem beoogt een bijdrage te leveren aan het gevechtsvaardig maken van de pantserinfanteriegroep.

HOOFDSTUK 24

EVALUATIE

1. Inleiding

In deze conceptie betekent evaluatie een objectief terugkijken om tot een waardebepaling te komen. Anders gezegd is het ook wel een "geleid nakaarten" om tot een zelfbeoordeling te komen.

Bij een evaluatie wordt een belangrijk leermoment benut: de taakvervulling en het gedrag van de groep (de eenheid en van de individuele leden) worden tegen de achtergrond van de gegeven opdracht(en) geplaatst.

Zo ontstaat er voor de cursisten de mogelijkheid na te gaan en in te zien waarom en op welke wijze zij fouten hebben begaan, hoe deze voorkomen hadden kunnen worden en wat er mankeert aan hun kennis en vaardigheid.

Hierdoor wordt geleerd een zinvolle samenhang tussen het gewenste gedrag en het doel, de taak en het resultaat te zien. Daardoor kan de behoefte worden opgewekt om meer kennis te vergaren of om zich meer vaardigheden eigen te maken. Een belangrijke bron van motivatie is dat de cursisten zelf bij de evaluatie de belangrijkste bijdrage leveren. Zij kunnen en mogen elkaar bekritiseren en elkaars ideeën stimuleren.

Het gaat er echter bij een evaluatiegesprek derhalve niet om wat de groep (eenheid) "denkt" dat er gebeurd is, maar om vast te stellen wat er "feitelijk" is gebeurd. Na de taakuitvoering dient de groep (eenheid) dan ook tot een zelfbeoordeling te worden gebracht. Voor het stellen van vragen moeten betrekking hebben op:

• Wat bereikt had moeten worden • Wat bereikt is • Wat niet bereikt is • Aan wie en aan welke omstandigheden dit was te danken of te wijten • Welke kennis, vaardigheden en technieken, maar ook welke mentale instelling nodig is om tot een betere uitvoering te komen

2. Het evaluatiegesprek

Het evaluatiegesprek is in de loop der jaren een essentieel element geworden in de opleiding bij de Krijgsmacht. Uit de ervaring is gebleken dat deze gesprekken door de cursisten hogelijk worden gewaardeerd en als bijzonder nuttig worden ervaren, in die zin dat de cursisten van mening zijn dat deze gesprekken van grote invloed zijn op hun gedrag. Om een goed evaluatiegesprek te kunnen voeren, dient dit geleid te worden en aan een aantal voorwaarden te voldoen en moet tevens een bepaalde procedure worden gevolgd.

a. Wanneer wordt een evaluatiegesprek gevoerd?

Een evaluatiegesprek zal doorgaans plaatshebben na het uitvoeren van een opdracht(en). Dit kan zijn:

1. Na het einde van een (meerdaagse) oefening
2. Na het afsluiten van een bepaalde opleidingsperiode
3. Aan het einde van een oefweek
4. Na afloop van een bepaalde les (bijv. SM of H(A))
5. Na afloop van een bepaalde velddientoefening (ook avond- of nachtoefening)
6. Na afloop van een praktische kaart-/kompasleesoefening of een marstraining

Bij de Pantserstorm zal een evaluatiegesprek plaatshebben aan het einde van de 1e oefenweek en aan het einde van de eindoefening.

b. Waar en hoe wordt een evaluatiegesprek gehouden?

Een evaluatiegesprek zal meestal plaatshebben in een leslokaal, maar kan bij redelijke weersomstandigheden ook in de buitenlucht plaatshebben. Zeer essentieel is hierbij de opstelling van de groep (eenheid).

(1) Opstelling van de groep (eenheid)

(a) Altijd (ook te velde), in carré (u-vorm) of hoefijzervorm. Nooit "achter" elkaar laten plaatsnemen. Men moet elkaar kunnen "zien" spreken. Het participeren (deelnemen aan) wordt hiermee optimaal bevorderd.

(b) In die leslokalen waarin tafels en stoelen in de klassieke (rijen) vorm staan opgesteld, zal de instructeur (gespreksleider) eerst de tafels en stoelen in U-vorm laten plaatsen alvorens het evaluatiegesprek te beginnen.

(2) De gespreksleider en zijn taak

De instructeur (o.a. commandant) van een groep of eenheid zal optreden als gespreksleider. Hij is de man die alles afweet van het reilen en zeilen van de eenheid. Hij wordt doorgaans dan ook gezien als vertrouwensman. Vandaar dat derden (bijv. hogere commandanten) bij een dergelijk evaluatiegesprek alleen aanwezig zijn in samenspraak met, en met instemming van de gespreksleider. Dit om mogelijk "remmende" factoren bij het gesprek zoveel mogelijk te elimineren. Het gesprek moet in een ontspannen sfeer plaatshebben.

(a) Typering gespreksleider

• De gespreksleider is een actief iemand die moeite doet iedereen zoveel mogelijk bij het gesprek te betrekken

• Hij zal tijdens het gesprek pertinent niet mogen domineren, zich dirigistisch opstellen of betuttelen

• Door zijn vraagstelling (zie punt 1) zal de gespreksleider (instructeur) de groep (eenheid) indringend ervan moeten overtuigen wat goed of fout is geweest

• Hij tracht het gesprek gaande te houden door allerlei geopende gedachten samen te vatten en de groep (eenheid) aan te bieden

• Als de groep (eenheid) te weinig zegt bij de evaluatie of op de verkeerde weg is, moet hij de groep (eenheid) bij kunnen sturen, wederom zonder zich dirigistisch op te stellen

(b) Het begin (inleiding) tot het gesprek

• Het verdient aanbeveling om voor de eenheid die voor het eerst aan een dergelijk gesprek deelneemt, bij aanvang doel, nut en zin van het gesprek duidelijk te maken

(c) De kern van het gesprek

M.b.t. de vraagstelling rond de kern van het gesprek, kunnen mogelijk de onderstaande punten als leidraad dienen:

• Wat is (was) het doel van de opleiding c.q. oefening?

• Welke activiteiten (in hoofdzaken) hebben we ontplooid (programma)?

• Hoe is de uitvoering van o.a. verlopen v.w.b. efficiency en teamwork en verliep de uitvoering volgens verwachting?

• Welke factoren hebben onze werkwijze, inzet en uitvoering beïnvloed?

• Hoe was het gesteld met onze fysieke conditie?

• Hoe was het gesteld met de stemming, moreel, werkklimaat en aanpassingsvermogen?

• Was een ieder op de afgesproken tijd en plaats aanwezig? Zo niet, wat waren dan de oorzaken en de gevolgen?

• Besefte een ieder waar het om ging en wat onze taak inhield?

• Hebben wij elkaars houding en optreden kunnen accepteren?

• Wat is noodzakelijk om met elkaar een hechte groep/peloton te worden/blijven om onder moeilijke omstandigheden te functioneren?

• Is er tijdens het optreden gewisseld van functie of taken? Zo ja, hoe is dit ervaren?

• Was de instructie binnen het tijdsbestek van het programma (oefening) voldoende?

• Is de instructie in het algemeen en/of het aangeven van de oefensituatie ook voldoende duidelijk geweest?

• Voldoet het hele gebeuren in en rond de opleiding/oefening (tot op heden) ook aan het verwachtingspatroon? Of hebben/hadden wij een andere voorstelling van zaken?

Tot zover een (mogelijke) vraagstelling m.b.t. de kern van het evaluatiegesprek

(d) Het einde van het gesprek

• Aan het einde van het gesprek zal de gespreksleider (instructeur) alle meningen, geopende ideeën en gedachten kernachtig samenvatten en eventueel (namens de groep/eenheid) eindconclusies trekken.

• De samenvatting moet een positieve afronding zijn van het gesprek, die moreel versterkend moet werken op de groep (eenheid) met de vaste wil om (mogelijk) gemaakte fouten te verbeteren en met enthousiasme en inzet een volgende taak aan te pakken.

3. Samenvatting

Evaluatiegesprekken vormen een integrerend deel van de opleiding en dienen om tot een beter begrip te komen voor de doelstelling en uitvoering van de opleiding. Evaluatiegesprekken bevorderen de participatie en de motivatie, leveren een bijdrage tot de arbeidssatisfactie en leiden in algemene zin tot een betere taakvervulling.